The Passion is een schoolvoorbeeld van het oude adagium ‘there is no such thing as bad publicity’. Films over het leven van Jezus zijn altijd een onderwerp van discussie geweest, maar zelden laaiden de emoties zo hoog op. De schier eindeloze protestacties, discussies en TV-items over deze film bleken echter een waar godsgeschenk voor de PR achter deze film: echt iedereen wil de film zo’n beetje zien, en the Passion is de meest besproken film van het moment. Over boze groeperingen, bloederige taferelen en de uiteindelijk naar mijn mening onderbelichte vraag: “hoe is de film nu eigenlijk als film?”
Christus
The Passion vertelt over de laatste twaalf uren van Christus. We zien hoe Christus (Caviezel) gevangengenomen wordt door de Farizeeërs. Op hardhandige wijze wordt Christus voor de religieuze leiders gebracht die in hem een bedreiging voor het geloof zien. De regio staat echter onder Romeins gezag, en alleen de Romeinse Gouverneur Pilatus kan een eventuele doodstraf uitspreken. Om de Farizeeërs tegemoet te komen laat hij Christus op gruwelijke wijze geselen. Dit blijkt echter niet genoeg om de gemoederen te sussen. Pilatus wijst elke verantwoordelijkheid voor een eventuele doodstraf af, en laat het volk zelf beslissen. Het oordeel zal niemand meer verrassen: kruisiging.
Protesten
Zelden of nooit heb ik me zo lopen opvreten over het gemak waarmee groeperingen in de VS toch maar weer achter elkaar aanroepen en elkaar na schreeuwen. Al ruim voordat de massa de film gezien had, was het oordeel al geveld: deze film gaf het Joodse volk de schuld van de dood van Christus’s. Vol verbazing heb ik op TV zitten kijken hoe tientallen jonge Amerikanen deze (in hun ogen) antisemitische film in de ban deden. Jammer genoeg was er geen enkele reporter zo pienter om eens aan zo’n actievoerder te vragen of hij/zij de film daadwerkelijk gezien had.
Antisemitisch?
In hoeverre is deze film antisemitisch te noemen? Natuurlijk is er wat voor te zeggen dat Farizeeërs in de film allemaal nogal lomp worden afgeschilderd, en dat de film duidelijk laat zien dat zij de keuze maken om Jezus aan het kruis te nagelen. Maar was dat in de bijbel zoveel anders? Volgens mij valt in de bijbel namelijk dezelfde gang van zaken terug te lezen. Tegen dat element in de film zijn, is in mijn ogen dan ook tegen dat element uit de bijbel zijn. In dat geval hebben we hier dus te maken met iets veel groters, en niet met een film op zichzelf. Het meest opvallende vind ik dat het kennelijk volledig onbespreekbaar is om de rol van de Farizeeërs in een bijbelverfilming onder de loep te nemen. Edwin de Vries merkte in Netwerk al op de Farizeeërs te karikaturaal werden neergezet om überhaupt als antisemitisch te worden opgevat. Bovendien heb ik in Rome nog geen enkele protestactie van boze Italianen gezien, en als er één volk als grof, dom en genadeloos wordt neergezet in de film, dan zijn het de Romeinen wel.
Bloederige taferelen
De kritiek dat de film meer een soort ‘snuff-movie’ van bloederige taferelen is kan ik een heel eind volgen. Met name vanuit Christelijke hoek kwamen hierover enkele ontstemde geluiden. Inderdaad zijn sommige scènes ongenadig hard, en het is zeker een heel ongemakkelijke zit. Bijvoorbeeld de vrij lange scène waarin twee Romeinen Christus op uiterst schokkende wijze het vlees van het lichaam staan af te ranselen is zeker niet geschikt voor de jongeren onder ons. Aan de andere kant, hoe had men dan gedacht dat het er destijds aan toe ging? Mocht alles zoals het in de bijbel staat zijn gebeurd, dan is deze marteling een vrij redelijke weergave van wat men gevangenen destijds aan kon doen. Zeggen dat je weet wat het lijden van Christus inhoud is voor velen één ding, maar er mee geconfronteerd worden willen velen kennelijk niet.
Maar hoe is nu eigenlijk de film?
Als film vond ik het resultaat eerlijk gezegd overweldigend. Alles ziet er zeer overtuigend uit, en ik kan niet anders zeggen dan dat ik de film ademloos heb gadegeslagen. Films over bijbelverhalen komen meestal een beetje braaf en zoet over, terwijl de meeste bijbelverhalen zeker niet braaf en zoet te noemen zijn. Het belangrijkste vond ik echter de prachtprestatie van James Caviezel die Christus op een zeer overtuigende en innemende wijze weet neer te zetten. Kritiek dat hij alleen maar getormenteerd hoeft over te komen is zeker niet terecht, en mijn inziens een grove onderschatting van deze rol. Caviezel zorgt er moeiteloos voor dat je hem ziet als Christus, en niet als een acteur. Dat is bij andere verfilmingen over Christus wel eens anders geweest.
Conclusie
The Passion is een behoorlijk hevige ervaring geworden. Ik moet zeggen dat ik behoorlijk onder de indruk de zaal uitkwam, en dat is, eerlijk is eerlijk, niet alleen aan de filmische kwaliteiten van deze productie te danken. Het geweld is zeker overweldigend, en ik moet mensen die hier moeite mee hebben dan ook op het hart drukken dat dit waarschijnlijk absoluut niet hun film is. Mensen die roepen dat deze film antisemitisch is, hebben naar mijn mening tevens een probleem met de bijbel. Wellicht hebben ze in dat geval een punt, maar dit is een filmsite en geen theologisch discussieforum. De film portretteert weliswaar het lichamelijke lijden nadrukkelijker dan het geestelijke lijden, maar is desondanks een imponerende ervaring geworden.
Be the first to comment