In een lijstje moorddadige en gevreesde dictators van de twintigste eeuw zal Stalin hoge ogen gooien. Zijn schrikbewind had Rusland in een ijzeren (of stalen) greep. Zuiveringen van verdachte elementen waren aan de orde van de dag, en niemand was echt veilig voor de onbegrensde achterdocht van de besnorde leider. Over dit gegeven en de dood van deze man is nu… een comedy gemaakt. Kan zoiets werken?
“Don’t worry, nobody’s gonna get killed, I promise you. This is just a musical emergency!”
Strijd om de macht
We schrijven 1952. Josef Stalin (Adrian McLoughlin) staat op het punt om naar een speciaal voor hem opgenomen concert te gaan luisteren als hij in de platenhoes een briefje van één van de musici vindt. Het briefje is weinig flatteus en Stalin schiet in de lach. Het lachen gaat echter over in een beroerte, en de volgende ochtend vinden zijn partijgenoten hem in een poel van zijn eigen… plas. De mannen staan nu voor een lastige situatie. Stalin is nog niet echt dood, maar men doet alvast hun uiterste best om in pole position te staan voor de strijd om de macht die weldra zal uitbreken. De voornaamste kemphanen zijn Nikita Khrushchev (Steve Buscemi) en hoofd van de geheime dienst Lavrentiy Beria (Simon Russel). Uiterst vaardig schuiven de twee hun pionnen over het bord in dit levensgevaarlijke schaakspel. Iedereen die teveel weet of anderzijds lastig is krijgt de kogel. En diegene die de kogel gaf schiet men voor de goede orde ook maar dood. Geen losse eindjes.
Lachen om wreedheden
Moord, liquidatie en megalomane achterdocht als comedy? Het blijkt verbazend goed te werken. De film is bijna een klucht qua opzet en deed me vaak aan de succesvolle tv-serie Blackadder denken. Alle acteurs hebben er duidelijk lol in om hun karakters lekker vet neer te zetten. Beria (in het echte leven ook iemand wiens pad je nooit had willen kruisen) laat mensen zo makkelijk afschieten of martelen dat het op de lachspieren gaat werken. Iedereen voelt het onheil al naderen als iemand even te lang naar hem staart of een kleine verspreking in zijn nabijheid begaat. Zijn totale gewetenloosheid maakt hem op een zeer zwartgallige manier uiterst grappig. Het hele partijbestuur bestaat verder uit kluchtige oude mannetjes die gedreven door ijdelheid en machtshonger in uiterst koddige situaties belanden. Of het nou gaat om het optillen en verplaatsen van de naar zijn eigen pis stinkende Stalin, of om het organiseren van diens begrafenis; ik heb behoorlijk gelachen.
Larger than life
De altijd imponerende Jason Isaacs heeft een mooie rol als oorlogsheld Georgy Zhukov, en zet de man pompeus en larger than life neer. Ik moest meteen aan de hilarische Lord Flashheart (Rick Mayall) uit de Blackadder serie denken. Michael Palin is bijna cartoonesk grappig als Vyacheslav Molotov, een man die ook na Stalin’s dood nog bang is voor de oude dictator. De doorgaans beeldschone Andrea Riseborough is bijna onherkenbaar als Stalin’s dochter, een dame die zich er langzaam van bewust wordt dat haar leven voor altijd anders zal zijn nu haar vader niet meer aan de macht is. Rupert Friend mag als Vasily Stalin een extra komische noot en ongeleid projectiel neerzetten. Maar behalve een heerlijk lullige scene tijdens een toespraak vond ik zijn karakter vooral storend aanwezig.
Conclusie
In al zijn hectische humor weet deze film heel goed neer te zetten wat voor bizarre leefomgeving de inner-circle van Stalin geweest moet zijn. Hoe dicht je ook tegen de macht aan schurkte, met één gril kon je op een dodenlijst belanden. De acteurs weten de bizarre humor uiterst succesvol en met veel plezier om te toveren tot één van de leukste films van het nog jonge jaar. Een film die wat mij betreft een groter publiek verdient. Al is het alleen maar om de prachtige beginscène waarin we zien tot wat voor bizarre situaties de angst voor Stalin kon leiden.
Be the first to comment