Ik hou enorm van dramatische geschiedkundige gebeurtenissen. Mijn ouders hadden een enorm grote en mooie boekenkast waarin ik ik vaak heerlijk op zoek kon naar informatie over allerhande onderwerpen. Tegenwoordig struin ik natuurlijk het internet af naar informatie. Uiteraard ben ik niet de enige met deze fascinatie. Duizenden films en series werden een succes omdat ze ons een venster boden op een spannend, geheimzinnig of fascinerend stukje verleden. Netflix brengt nu met veel bombarie een serie over één van de belangrijkste momenten uit de Russische geschiedenis, de val van de Romanovs.

“In all of history, it’s hard to imagine an act that was so utterly barbarous than the messy slaughter of the imperial family”

We schrijven 1894. Nicolaas II volgt zijn vroeg gestorven vader op als Tsaar van het Russische rijk. Deze opvolging komt sneller dan verwacht, en Nicolaas (Robert Jack) vraagt zich af of hij er wel klaar voor is. Zijn vrouw Alix (Susanna Herbert) en zijn naaste adviseurs doen er alles aan om de Tsaar het benodigde zelfvertrouwen te geven. Maar Nicolaas blijkt vooral een weinig slagvaardige leider die vaak de neiging heeft naar de verkeerde adviezen te luisteren. Na vier mooie gezonde dochters baart Alix een zoon, Aleksej. Rusland en Nicolaas halen opgelucht adem, de troonopvolging lijkt geregeld. Maar Aleksej blijkt te leiden aan hemofilie, een ernstige ziekte waardoor de levensverwachting van de prins laag is. Zijn wanhopige ouders komen in aanraking met Grigori Raspoetin (Ben Cartwright), een geheimzinnige geestelijke die claimt dat hij Aleksej kan genezen. De Tsaar en zijn familie worden in groeiende mate afhankelijk van diens invloed, en hebben weinig oog voor de armoede en groeiende onvrede buiten de paleispoorten.

Het is even wennen. Ik wist van te voren dat dit een soort dramatisch vertelde documentaire betrof, maar ik had geen idee hoe dat er in de praktijk uit ging zien. Natuurlijk, op Discovery channel zie je vaak genoeg acteurs de dramatische stukken naspelen, maar de dialogen zijn summier, en het zijn vooral de talking heads die je vertellen hoe alles verloopt. Dat is hier omgedraaid. Netflix is niet zuinig geweest qua budget. Er zijn prima acteurs ingehuurd, de kostuums zien er prachtig uit, en ook qua locatie en aankleding is men niet zuinig geweest. Ook hier Talking Heads, maar die staan meer in dienst van de dramatische stukken. Het was één aflevering even wennen, maar daarna zaten mijn vriendin en ik er middenin.

Het niveau van de dramatische stukken is wisselend. De acteurs overstijgen allemaal het niveau van Discovery Channel. Het zijn vooral karakteracteurs met veel ervaring in de televisiewereld. Ze doen hun best om de geschiedenis tot leven te wekken. En deze serie heeft natuurlijk de beschikking over een heerlijk dramatisch stukje verleden. Want de opkomst en ondergang van Nicholaas II is vol van dramatiek, strijd, oorlog, achterdocht, intrige, moord en gruwelijkheden. Door het sensationele sociale leven van Raspoetin slaagt men er zelfs in om wat van de voor Netflix kenmerkende seksscènes in het geheel te verweven. Jammer genoeg zijn de dialogen vaak ietwat gekunsteld en houterig. De Tsaar en de Tsarina die vlak voor en na de seks nog even de de politieke problemen doornemen, alle tekst heeft vooral een uitleggend doel. Het idee van show, don’t tell is soms ver weg.

Er is verder een subplot rond een geheimzinnige dame die na de val van de Romanovs claimt de overlevende prinses Anastasia te zijn. Dit is verteltechnisch bedoeld om een voormalig hoveling die de zaak onderzoekt terug te laten denken aan de dramatische omwenteling van 1917-18. Alle zes de afleveringen beginnen hiermee, maar als vertelmiddel gebeurt hier helaas verder weinig mee. Verder dan de vaststelling dat er later veel mensen zouden opduiken die claimden een vermiste Romanov te zijn komen we niet. Jammer, want het verhaal rond deze geheimzinnige Ana Anderson is op zichzelf al fascinerend. Nu is het steeds een soort verplichte inleiding voor elke aflevering waar we even doorheen moeten voor we ons in het dramatische verhaal van de gedoemde tsarenfamilie kunnen storten.

Conclusie
Als Geschiedenisliefhebber valt er genoeg aan te merken op deze serie. De talking heads zijn op zich stuk voor stuk deskundig, en we krijgen een redelijk beeld waarom de Romanovs gewelddadig aan hun eind kwamen. Helaas sluipen er wel kleine onjuistheden, slordigheidjes en enkele overdrijvingen het verhaal binnen. Nou kan je dit uitleggen als dichterlijke vrijheid. Netflix wil tenslotte ook een sappige serie aan de man brengen. Maar als je claimt een documentaire te zijn is dat toch een andere zaak. De dialogen zijn vaak ietwat houterig en puur functioneel. Desondanks zat ik de laatste twee afleveringen toch met een klomp in mijn maag te kijken naar deze familie die alle verkeerde beslissingen lijkt te nemen onderweg naar het naderend onheil. The Last Czars zet Nicholaas en zijn familie niet neer als een slechte vorst die niks om zijn volk gaf, maar als een naïeve man die niet in staat was op tijd het roer om te gooien toen grote momenten daar om vroegen. De serie slaagt er goed om in om te laten zien dat het afschaffen van een instituut ook de dood van een liefhebbende familie betekende.