Het WK voetbal van 1986 heeft in mijn herinnering een mythische status. Het was het eerste WK waar ik bewust wedstrijden meekeek, favorieten had (ook al deed Nederland niet mee) en mijn ouders me ook op lieten blijven om de wedstrijden uit te kijken. Ik was dat WK voor Platini en Frankrijk, maar het werd het toernooi van één man: Diego Maradona. Als klein jongetje kon ik de Argentijnse wereldster niet luchten of zien. Ik vond ‘m maar een vervelende patser vol twijfelachtig gedrag. Maar ik kon niet ontkennen dat de man een fantastische voetballer was. Kunnen de makers van documentaires Senna en Amy bij mij een ander gevoel voor Diego oproepen?
“With Diego, I would go to the end of the world. But with Maradona I wouldn’t take a step”
Het verhaal van Maradona lijkt op dat van veel voetballers uit Zuid-Amerika. Opgroeien in een armzalige sloppenwijk waar talent met de bal de enige kans op een beter leven is. Op vijftienjarige leeftijd breekt de jonge Diego door en is zijn familie financieel afhankelijk van hem. Die verantwoordelijkheid groeit naarmate zijn carrière een vlucht neemt. Als hij tekent voor het grote Barcelona zijn de verwachtingen hoog, maar door feesten, blessures en een niet aflatende aandacht rond zijn persoon lost hij zijn belofte maar ten dele in. Tot verbazing van velen tekent hij vervolgens bij Italiaanse middenmoter Napoli. Dit is het begin van een getroebleerde liefdesverhouding tussen de arme zuidelijke stad en de kleine Argentijn die daar zou uitgroeien tot een halve godheid. Maar het spreekwoord luidt niet voor niets ‘Napels zien en dan sterven‘…
Net als bij Amy en Senna is deze film een collage van nieuws en privébeelden. Via voice-overs van Maradona, enkele familieleden en oud medewerkers maken we mee hoe Maradona in Napoli een soort gelijkgestemde stad weet te vinden. Maradona voelt zich onbegrepen en koestert wrok en een zucht naar erkenning. Napoli wordt door de rest van Italië gezien als het afvoerputje van het land. Samen nemen speler en club wraak op iedereen die ooit minzaam deed. Aan de hand van Maradona wint de club prijzen en worden gehate tegenstanders als Juventus en Milan verslagen. Maar Napoli is ook de stad van de georganiseerde misdaad en drugshandel. En naarmate speler en stad meer met elkaar verweven raken doen ook drugs een blijvende intrede in Maradona’s leven.
Net als bij Amy was ik tijdens het zien van deze film onder de indruk van de gekte waarin sommige sterren moeten leven. Er zijn momenten dat letterlijk elke vierkante centimeter rond de speler is omgeven door draaiende camera’s, knotsgekke fans, kritische journalisten en grimmig kijkende lijfwachten. In het midden zien we een kleine gespannen kijkende jongeman. Zoals een familielid en een trainer het samenvatten: er zijn eigenlijk twee mensen; Diego en Maradona. Diego is de rustige en onzekere jongen uit de sloppenwijk. Maradona is de persoonlijkheid die is geschapen om alle gekte het hoofd te bieden. En ja, ik merkte zowaar dat ik medelijden en sympathie begon te voelen voor deze man die onder zoveel druk moet zien te overleven.
Wellicht dat hij daarom zo graag wil voetballen. Op het veld is er in elk geval nog een beetje ruimte en overzicht om hem heen. Alhoewel, de verdedigers van de tegenstander weten hem genadeloos te vinden, en we zien meerdere malen up close and personal hoe het is om een getalenteerde vedette te zijn. Zijn lichaam krijgt behoorlijke klappen te verwerken. Daar valt ook op dat Maradona een vechtertje is. Waar tegenwoordig meer spelers zich zouden laten vallen blijft hij na een beuk struikelend, soms op handen en voeten, jagen op de bal. De enorme druk rond Maradona komt tot een hoogtepunt als Argentinië tijdens het WK voetbal van 1990 een halve finale moet spelen tegen het gastland Italië. De dramatische plaats van handeling: Napoli. Ik weet als jongetje nog goed hoe vele Italianen er schande van spraken dat vele Napolitanen de kant van de kleine tovenaar kozen.
Conclusie
De film laat op indringende wijze de opkomst en val van één van de grootste spelers uit de voetbalhistorie zien. Maar waar de film vooral in slaagt is om de mens achter de speler in al zijn kwetsbaarheid naar voren te toveren. Waar hij op het veld uitblinkt in geniale acties die niemand anders had kunnen bedenken vervalt hij naast het veld in het bekende cliché: het zijn sterkte schouders die de last van roem kunnen dragen. Al die aandacht van pers, publiek, mooie vrouwen en wat al niet meer vreten “Diego” langzaam weg tot alleen Maradona overblijft. Maar in de tussentijd is regisseur Asif Kapadia er in geslaagd om mij iets te laten voelen voor de man tegen wie ik jarenlang een flinke aversie koesterde.
Be the first to comment