In de jaren ’90 ging ik in Groningen naar school en kocht daar bij stripwinkel Zinnebeeld veel Engelstalige Comics. Op een gegeven moment begonnen me daar de advertenties (en slogan) voor een kleine film op te vallen: Clerks; just because they serve you, doesn’t mean they like you. Ik kende niemand van de acteurs, maar de advertentie verwoorde de populaire thema’s van de 90’s: attitude, slacker, alernatieve muziek, 20somethings en popcultuur. Nadat ik een jaar later de Kevin Smith film Mallrats (1995) zag besloot ik dat ik ergens Clerks moest zien te vinden.
“There’s nothing more exhilarating than pointing out the shortcomings of others, is there?”
De ochtend begint niet goed voor winkelmedewerker Dante Hicks (Brian O’Halloran). Hij moet op zijn vrije dag invallen op zijn suffe werk, en daar aangekomen zitten de sloten van rolluiken vol met kauwgom. Terwijl hij continue moppert dat “hij niet eens op werk had hoeven zijn vandaag” sleept hij zich zo goed en kwaad als het gaat door de dag heen. Zijn beste vriend Randal (Jeff Anderson) werkt in de aanpandige (en matige) videotheek, en verwaarloost met liefde zijn klanten om lekker bij Dante rond te hangen. De hele dag komen de meest excentrieke klanten en rondhangende jongeren voorbij, zoals bijvoorbeeld dopedealers Jay (Jason Mewes) en Silent Bob (Kevin Smith). Dante klaagt voortdurend over zijn leven, zijn werk, zijn relaties en zijn klanten, maar lijkt niet bij machte iets aan zijn situatie te doen.
Het verhaal achter deze film is al vaak genoeg gedeeld, dus ik vat het even kort samen: winkelmedewerker, comicfan en filmfanaat Kevin Smith maakte voor nog geen 30000 dollar deze film op zijn eigen werkplek. Het resultaat bleek aan te slaan bij de criticasters en haalde bij de box-office genoeg geld binnen om zijn carrière een flinke start te geven. Smith putte flink uit zijn eigen ervaringen, vrienden en omgeving om deze film op poten te zetten. Het resultaat bleek prima te passen in de 90’s slacker-geest die destijds veel aandacht kreeg bij zenders zoals MTV. Het zou het begin worden van een serie films die we kennen als het View Askewniverse.
Vrienden en familieleden vullen de voornaamste rollen in, en niet elke rol is een homerun. Het is duidelijk dat sommige acteurs weinig tot geen acteerervaring hebben, maar in deze lowbudget productie stoort dit nauwelijks. O’Halloran laat zijn karakter Dante heerlijk zwelgen in zelfmedelijden. Dante ziet zichzelf als verantwoordelijke voice of reason, maar is eigenlijk onzeker, hypocriet en zelfzuchtig. Deze zaken maken hem geen slechts mens, het zijn kwaliteiten die veel kijkers wellicht in zichzelf herkennen maar liever wegstoppen. Tegengewicht en en reflectie worden geboden door tegenpool Randal. Ook een slacker, maar eentje die gewoon uitkomt voor wie en waar hij is in het leven en daarnaast komische ideeën heeft over bijna elk onderwerp. Randal lijkt van flauwe grappen aan elkaar te hangen, maar achter elk rotgeintje of flauwe opmerking schuilt een goede vriend.
De onderwerpen die besproken worden waren voor jongeren in de ’90’s spekkie naar het bekkie. Star Wars, Comics, vergezochte seksuele scenario’s, slecht betalende bijbaantjes en films. Tegenwoordig is geek-cultuur iets van de massa geworden, maar destijds dacht ik: “yes, dit is een film die over mijn interesses gaat“! Ik werkte destijds in een supermarkt, stond op het punt het kleine dorpje waar ik woonde te verruilen voor de grote stad en was helemaal gek van comics en film. Het was eigenlijk gewoon onmogelijk voor me om de aantrekkingskracht van deze film te negeren.
Conclusie:
Sommige zaken uit je jeugd moet je misschien in het verleden laten. Vaak kijk je iets jaren later weer terug, en merk je aan jezelf dat het iets is wat je toen kon waarderen, maar nu echt niet meer bij je past. Clerks hoort daar gelukkig niet bij. Ik bekeek de film onlangs opnieuw, en opnieuw viel ik hard voor de spitsvondige dialogen, grappen over popcultuur, de chemistry tussen Dante en Randal, en natuurlijk de aanwezigheid van klassieke karakters als Jay & Silent Bob. Toen ik jong was waardeerde ik de film omdat het me een gevoel gaf dat de makers doorhadden waar ik stond in het leven, en daar blijf ik Smith altijd dankbaar voor.
Be the first to comment