De Slag om de Schelde

Ik klaag vaak dat wij Nederlanders het romcom-genre flink uitmelken, maar we kunnen er ook wat van als het op oorlogsfilms aankomt. Natuurlijk is de Tweede Wereldoorlog een indrukwekkend en dankbaar thema, maar langzamerhand begint het genre wel wat metaalmoeheid te vertonen. Elke keer als ik ergens lees dat we een “nog niet eerder verteld” verhaal te zien gaan krijgen, dan haal ik toch sarcastisch mijn wenkbrauwen op.

“We are not giving ourselves up. If we do that, we are as good as dead.”

We schrijven 1944. De oorlog loopt op zijn eind, en de Duitsers zijn duidelijk aan de verliezende hand. Het gaat echter niet zonder slag of stoot zoals de geallieerden bij Arnhem al snel ontdekken. De geallieerden hebben een haven nodig en veroveren uiteindelijk Antwerpen. Om deze haven te kunnen gebruiken zal wel de Schelde moeten worden ingenomen. Tijdens deze strijd volgen we drie jonge mensen. Teuntje (Susan Radder) een Zeeuwse meid die voor een foute burgemeester werkt en wiens broer na een onbezonnen actie door de Duitsers wordt gezocht. Jamie (William Sinclair), een jonge Britse piloot die maar wat graag aan de strijd wil deelnemen. En dan is er nog Marinus (Gijs Blom), een idealistische jonge Nederlander die dienst doet in het Duitse leger en aan het oostfront pijnlijk inziet dat hij op het verkeerde paard heeft gewed.

Nederlandse films proberen wel eens het bombast en de special effects van Hollywood te benaderen, en dat levert helaas altijd twee problemen op. Ten eerste hebben we vaak het budget niet. De film wordt dan niet zelden goedkoop in Oost-Europa opgenomen. Gelukkig weet regisseur  Matthijs van Heijningen Jr. wel raad met deze beperkingen. De film ziet er zeker niet slecht uit. Bij Het Bombardement moest Jantje Smit nog vaak heen en weer rennen omdat er simpelweg niet genoeg geld leek voor een grotere set. Het bombardement zelf bestond grotendeels uit oude beelden van het polygoon journaal. Mensen die bang zijn dat deze nieuwe film er ook zo goedkoop uit zal zien kunnen gerust ademhalen.

Helaas is het andere probleem wel van toepassing: zelden kunnen wij goede scripts schrijven die bij deze bombast horen. Paula van der Oest is een begenadigde schrijfster, maar ook hier lopen de teksten houterig en oubollig. Daarbij vervalt het verhaal weer in de gebruikelijke Tweede Wereldoorlog valkuilen. Hoe slecht de gemene Duitse commandant ook is, de hoofdpersonen hebben altijd nog even een extra voorbeeld nodig voor ze van hun naïviteit zijn genezen. Als je nog nooit eerder een Nederlandse oorlogsfilm zag valt je dit allemaal niet zo op. Maar in een land waar we letterlijk overspoeld worden met dit genre moest ik een paar keer diep zuchten. Ondanks het feit dat de chaos en actie na een traag eerste anderhalf uur eindelijk toenemen merkte ik dat ik me zat te vervelen.

Conclusie:
De recensies voor deze film waren enorm positief. Trouw noemde het één van de beste Nederlandse oorlogsfilms tot nu toe. Misschien waren mijn verwachtingen te hoog gespannen. Misschien heb ik gewoon te veel films gezien. Misschien zijn recensenten te poeslief voor Nederlandse producties die er boven verwachting goed uitzien. Letterlijk de enige keer dat de film mij amuseerde was toen acteur Tom Felton het woord “Father” uitsprak en ik een Harry Potter flashback kreeg. Ooit speelde Paul Verhoeven met de gedachte om een film te maken over een Franse Soldaat die in het Duitse leger de waanzin aan het oostfront meemaakte. Daar moest ik even aan denken toen ik het verhaal van Marinus zag. Die film zou ik nog wel eens willen zien. De Slag om de Schelde gaat voor mij verloren in een oceaan van soortgelijke films; hoe mooi hij er ook uit ziet.