Jaren geleden werd ik aangenaam verrast door Baz Luhrmann. De film was Strictly Ballroom, en het was mijn eerste kennismaking met deze excentrieke regisseur, van wiens stijl ik door de jaren heen steeds meer ben gaan houden. Toen ik hoorde dat hij The Great Gatsby (één van mijn favoriete romans) zou gaan verfilmen was ik dan ook dolenthousiast.
Een goede buur…
Nick(Tobey Maguire) blikt terug op die ene zomer dat hij zijn bijzondere buurman ontmoette, de innemende Jay Gatsby (Leonardo DiCaprio). Deze Gatsby is in het New York van de roaring twenties een geheimzinnige en sensationele figuur. Zijn grootse feesten worden bezocht door de Avant-garde, maar niemand lijkt te weten wie Gatsby eigenlijk is. Hij blijkt een verleden te delen met Nick’s nichtje Daisy, die inmiddels getrouwd is met Nick’s oude studiegenoot Tom. Gatsby heeft zijn hele leven afgestemd op die ene kans om met Daisy gelukkig te kunnen worden. Beetje bij beetje leert Nick het ware verhaal achter zijn geheimzinnige buurman kennen.
Groots
Fitzgerald’s roman The Great Gatsby wordt door velen geroemd als de “Great American Novel”. De thema’s zijn tijdloos: feestjes, muziek, mode, decadentie, corruptie en fatale liefde. Het lijkt allemaal precies in Luhrmann’s straatje te passen: vele van deze elementen zijn in zijn films vaste prik. Hij verspilt dan ook weinig tijd en zet vanaf het eerste moment de registers vol open. Zodra Nick zijn verhaal begint zitten we midden in de jaren ’20, weergegeven op die typisch bombastische Luhrmann wijze. Flink opgezette decors, moderne opzwepende muziek vermengt met een nostalgisch tintje, alles is groot, groter, grootst.
Overdaad
Al deze grandeur is een poging van Gatsby om nader tot Daisy te komen, en om te laten zien dat hij goed genoeg is om haar waardig te zijn. In zijn verlangen naar “goed genoeg zijn” toont hij zich een redelijke control freak. Deze wanhopige neiging tot overdaad en controle wordt goed weergegeven in de film. Helaas zien we minder van de onderhuidse emoties. Ze zijn er wel, maar Luhrmann laat zijn acteurs alles extra dik aanzetten. Niks wordt aan de verbeelding of interpretatie van de kijker overgelaten. Jammer, want hierdoor ontneemt men de kijker de kans zelf een mening te vormen over de karakters. Gatsby’s neiging tot overdaad en controle lijkt ironisch genoeg soms erg op die van Luhrmann. Soms zou je willen dat hij iets meer vertrouwen heeft in zijn acteurs en publiek, en niet de noodzaak voelt alles nog even extra aan te dikken.
Less is more
In Strictly Ballroom zit een prachtige scène. Te midden van een groots opgezet dansfestijn ontmoeten twee geliefden elkaar die door omstandigheden niet samen kunnen zijn. Achter een dun gordijn delen de twee een kleine intieme dans, waarbij eindelijk voor alle andere personages duidelijk wordt wat die twee voor elkaar betekenen. Een mooie, kleine scène met grote gevolgen voor het hele verhaal. Juist dat intieme momentje, afgezet tegen de grandeur waar Luhrmann zo graag mee smijt, tilt Strictly Ballroom net een treetje hoger. Dit soort intieme momentjes zijn in zijn latere films steeds schaarser geworden, en zijn helemaal afwezig in The Great Gatsby.
Conclusie
De film heeft een heleboel wat mensen aantrekkelijk vinden in een Baz Luhrman film, en helaas ook wat men minder vindt. Een mooi klein subtiel momentje te midden van alle chaos zoals in Strictly Ballroom heeft The Great Gatsby niet. Alle grandeur, muziek en kleur maakt dat je je als kijker net zo overdonderd voelt als Nick op één van die overdadige feestjes. Helaas krijg je daardoor veel niet mee en blijft het af en toe (net als met die feestjes) een beetje oppervlakkig. Daar staat tegenover dat Luhrmann er weer in slaagt een film af te leveren die zich moeilijk laat vergelijken. Ik snap dat veel recensenten uiteindelijk kiezen om deze film een love it or hate it-stempel mee te geven. Helaas zit ik zelf hopeloos gevangen in het midden. Een deel van me vindt het allemaal geweldig en koestert de prachtige visuele stijl. Tegelijkertijd blijf ik denken dat de film met ietsje meer gevoel en een kleine subtiel momentje zoveel beter had kunnen zijn.
Be the first to comment