Split

De carrière van M. Night Shyamalan kent behoorlijke up’s en downs. Of beter, er was een enorme up (the Sixth Sense) en daarna volgde een gestage weg down. Elke film leek weer een stukje slechter ontvangen te worden. The Visit (2015) was eindelijk weer een kleine plus voor de geplaagde regisseur, en dat geeft hoop voor zijn nieuwste productie.

Meervoudige persoonlijkheden
Drie meisjes worden op een dag ontvoerd door de eigenaardige Kevin (James McAvoy). Zijn persoonlijkheid en kledingstijl lijkt elke keer compleet  te veranderen. Kevin blijkt over meervoudige persoonlijkheden te beschikken, sommige goed, maar sommige ook met duistere bedoelingen. De meiden doen verwoede pogingen om te ontsnappen, maar elke persoonlijkheid reageert weer net even iets anders op de dames. Over één ding zijn alle persoonlijkheden het echter eens: er is een nieuwe persoonlijkheid onderweg, en deze heeft plannen met de meisjes. Ondertussen begint zijn psychiater te vermoeden dat het goed mis is met Kevin.

Genre-issues
Sommige films zijn maar lastig in een hokje te plaatsen. Valt Split onder horror, of is het meer een thriller? Knap van Shyamalan is dat hij een behoorlijke creepy sfeer weet op te bouwen zonder goedkope jump-scares en special effects. Zijn cameravoering en het prima acteerwerk van McAvoy zorgen ervoor dat de kijker last krijgt van kippenvel. De stemmige en subtiel gebruikte muziek laat de kijker merken dat Shyamalan eindelijk weer weet waar hij goed in was: suspense en vreemde personages.

Topacteerwerk
James McAvoy zet een enorme prestatie neer. Kevin’s persoonlijkheden verschillen als dag en nacht. De verandering is niet alleen geestelijk, maar ook fysiek. Bij mindere regisseurs en acteurs was dit al snel een flauwe gimmick geworden, maar McAvoy zet alles zo overtuigend neer dat de kijker geen moment twijfelt aan wat ze te zien krijgt. De opbouw van film en personage zijn zo bijzonder dat je hoopt dat de film een indrukwekkend einde gaat krijgen. Dat is gelijk ook mijn enige kritiekpuntje. Het einde is wat gewoontjes. Ik kan niet zeggen ivm spoilers, maar ik had gewoon op een onsje meer gehoopt.

Conclusie
Om nou te stellen dat M. Night Shyamalan weer helemaal terug is lijkt me wat voorbarig. Maar met The Visit en Split laat hij ons weer zien waarom we van zijn werk zijn gaan houden. Zijn films zien er altijd vakkundig uit, en de spanningsopbouw is van de bovenste plank. Verwacht niet een enorme pay-off aan het einde zoals bij zijn klassiekers, op dat niveau zitten we nog niet. Maar Split is een prima indicatie dat Shyamalan weer aan het opkrabbelen is.