Strand, surfen, fietsen, terrasjes – zo vaak zit Mathilde niet binnen. Toch zat ze met goede moed een hele avond bij mij op de bank om een film te kijken over dingen die het daglicht niet kunnen verdragen. Bram Stoker’s Dracula (Francis Ford Coppola, 1992): Gary Oldman, grondig in de make-up met eigenzinnige schaduw, Winona Ryder als Mina Harker en haar vriendin in het rood, Anthony Hopkins als een duistere Van Helsing en de drie bruiden, waaronder Monica Belucci, kronkelend in dat grote bed.
Bram Stoker’s briefroman Dracula uit 1897 was niet het eerste verhaal over een aristocratische vampier (in 1819 schreef John William Polidori The Vampyre) maar werd in de tijd van Mary Shelley en Edgar Allen Poe als goed voorbeeld van gothic horror gezien. Door het succes van het boek en vele verfilmingen is de charismatische Graaf Dracula de meest bekende vampier geworden en een mal voor talloze andere vampierverhalen. Francis Ford Coppola bleef voor een groot deel trouw aan het boek, hoewel hij van Dracula en Mina geliefden maakte.
Het verhaal
Transylvanië, 1897: Jonathan Harker (Keanu Reeves) bezoekt Graaf Dracula (Gary Oldman) in zijn kasteel om de aankoop van vastgoed in Londen te regelen. Twee dingen worden bijna direct duidelijk: zijn gastheer is geen doorsnee bejaarde en de harkerige Jonathan kan niet zonder slag of stoot terugkeren naar zijn verloofde Mina (Winona Ryder). Dracula ziet in Mina de reïncarnatie van zijn vrouw Elisabeta en zoekt haar als jonge, knappe prins op in Londen. Als Mina’s vriendin Lucy ‘ziek’ wordt, schakelt Lucy’s verloofde de vampierjager Abraham Van Helsing (Anthony Hopkins) in. Hij herkent een vampierbeet en zal het kwaad uit haar drijven (en een staak in haar). Mina, overtuigd dat ze ooit inderdaad Elisabeta was, dringt er op aan dat Dracula een vampier van haar maakt. Opgejaagd reist Dracula hierna terug naar Transsylvanië, gevolgd door Mina en een groep vampierjagers, om voorgoed een einde te maken aan het onleven van Dracula en zijn bruiden.
Mathilde, waarom heb je Bram Stoker’s Dracula nog nooit gezien?
“Goeie vraag. Ik wist wel dat de film bestond, maar in 1992 was ik te jong om ‘m te zien. Sommige klassiekers worden na verloop van tijd weer populair door een remake of een serie, maar met deze is dat niet gebeurd. De film is denk ik, ehm, door de mazen geschoten – of hoe zeg je dat?”
Waarom wil je de film zien?
“Haha, hij is me opgedrongen door mensen die zeiden dat ik ‘m echt moest kijken? Ik weet echt niet waarom ik ‘m nog niet heb gezien. Vroeger las ik veel Paul van Loon en Kippenvel-boeken, met als favoriet eentje over een vampier in een school. Toen ik 9 jaar was, zat ik helemaal in de horror. Ik heb – later pas, hoor! – Interview with a Vampire en Blade bijvoorbeeld wel gezien.”
Wat verwacht je van de film?
“Ik ken niet veel films van Coppola, op Apocalypse Now en The Godfather na. Dracula is ook al wat ouder, waardoor ik denk dat het tempo wat langzaam is en het verhaal goed wordt uitgelegd. Verder… veel oog voor detail? Het is een duister verhaal, maar ik verwacht meer een Gotische sfeer dan echte horror. Oh ja, en ik weet dat Gary Oldman en Winona Ryder het op de set totaal niet met elkaar konden vinden.”
Wat hoop je te zien?
“Vooral een kant van Gary Oldman die ik nog niet van hem ken. Ik vind hem een gave acteur, maar in zo’n duistere en – denk ik – iets erotische of verleidelijke rol ken ik hem helemaal niet.
Bram Stoker’s Dracula: 127 minuten
First things first: zelfs de zeer geslaagde mix van zoete en zoute popcorn helpt niet om het Britse accent van Keanu Reeves draaglijker te maken. “Saaiste acteur ever,” roept Mathilde, “met de minste gezichtsuitdrukkingen van Hollywood!” Zelfs Orlando Bloom heeft er meer. De figuur Dracula oogst wél bewondering. Geweldige make-up, en wat een charisma. Zo cool, met een creepy schaduw die vooruit grijpt.
Het is direct duidelijk dat het foute boel is, in dat Transsylvanische kasteel. Weinig subtiliteit wat dat betreft en de bevreemdende momenten zijn sterk, hoewel erg snel voorbij. Zoals wanneer Harker het bed deelt met drie vrouwelijke vampiers – en er opeens alleen ligt. Of de scène waarin hij zich scheert, maar de graaf achter hem geen spiegelbeeld heeft (een truc met een gat in de muur en een body double). Schaduwen bewegen zich vreemd en de muren komen letterlijk op hem af (een bewegende set, voor claustrofobisch effect). Maar zou het niet nog sterker zijn geweest als hier meer ambiguïteit in zat, als Harker meer twijfelde aan wat echt was, en daardoor de kijker ook minder zekerheid heeft? Nou ja, het is nogal een verhaal wat verteld moet worden, dus de film gaat snel door.
Ook los van de verschillende verhaallijnen gebeurt er ontzettend veel: afwijkende camerahoeken, staccato-shots, superimposities, cross-fades, iris shots, uitbundige kleuren, wisselende voice-overs, minitatuursets en enorm uitbundig aangeklede sets (er is überhaupt alleen maar op sets gefilmd). Aan de ene kant past deze aanpak bij de Gotische sfeer, de Victoriaanse setting en de tegenstelling tussen de restricties van die tijd en de sensuele, zintuiglijke focus van de film. Maar aan de andere kant halen de overdaad en vele effecten op plaatsen de vaart er uit en doet het meer dan eens gedateerd en gekunsteld aan.
Voor zijn Dracula wilde Coppola geen moderne SFX gebruiken, maar enkel ouderwetse effectentechnieken uit de vroege cinema, omdat dit de periode is waarin het verhaal plaatsvindt (1897). Alle effecten zijn dan ook in de camera of ter plekke gerealiseerd, zoals doorzichtprojectie, meervoudige belichting en matte-technieken. Coppola’s keuze is bewonderenswaardig en de effecten zijn goed uitgevoerd. Waar ligt het dan aan dat dit ons soms uit het verhaal haalt – is het omdat we weten dat het niet écht een film van rond de eeuwwisseling is, of omdat we (te) gelikte effecten gewend zijn?
De Lucy-verhaallijn wordt gewaardeerd, net als de dinerscène tussen Dracula en Mina, de vele verschillende gedaantes van Dracula en de prachtige kostuums. Mathilde is blij verrast dat er hier en daar meer bloed en horror zit dan verwacht, maar de sensuele kant van Gary Oldman wordt ruw verstoord door zijn (nep)tepel. Ook verbazen we ons over het steeds witter wordende haar van Jonathan Harker – dus toch niet in alles oog voor detail…?
Conclusie
“Compleet niet wat ik had verwacht. Het is allemaal veel minder subtiel, zeker in het begin, en er had ook wat meer rust in gemogen. Het werd een liefdesverhaal, op een ongeloofwaardige manier. Melodramatisch, met aanzwellende vioolmuziek. Dat Dracula zo’n menselijke kant heeft? Bleh. Beter als hij pure evil is, en onweerstaanbaar door hypnose. En héb je Mina eindelijk in je bed, dan wil je haar toch niet omdat je te veel van haar houdt? Er zit nu een soort zwakheid in hem, die ik niet vind kloppen. Ik had de film serieuzer verwacht. Jammer ook, dat Gary Oldman er eigenlijk best weinig in zit.” Dat viel mijzelf ook nogal op. Met in verhouding weinig schermtijd had Gary Oldman kennelijk erg veel indruk gemaakt. Ik kon me ook niet herinneren dat Hopkins’ Van Helsing een soort larger-than-life comic relief was en zo’n groot onderdeel van het verhaal. In mijn hoofd was hij een stuk grimmiger.
“Af en toe had ik ook het gevoel dat ik naar een Disneyfilm zat te kijken: er waren wolven, in een donker bos met onweer, en in het kasteel woont een wezen dat iemand gevangen neemt. Is hij evil of onbegrepen? Er verwelken rozen en hij weet het mooie meisje voor zich te winnen. Alleen aan het einde gaat dit Beest dood in plaats van dat-ie happily ever after leeft met zijn Belle.” (La belle et la bête van Jean Cocteau (1946) was trouwens één van Coppola’s inspiratiebronnen voor sfeer en thema). Er miste nu eigenlijk alleen nog een pratende kandelaar. “Haha, ja, en eigenlijk had Cary Elwes in zingen moeten uitbarsten.”
Blij dat je ‘m gezien hebt?
“Het is een klassiek verhaal en vooral als vroegere vampierfanaat had ik ‘m eigenlijk al veel eerder van m’n lijstje moeten strepen. Ja, tof dat ik ‘m heb gezien, maar ik hoef ‘m niet nog een keer te zien. En al helemaal die tepel van Gary Oldman niet!”
Be the first to comment