De ruimtevaart in de jaren 60 en 70 is natuurlijk voer voor spannende films. Astronauten waren in die tijd een soort van filmsterren die op indrukwekkende raketten werden gekwakt en de menselijke en technologische mogelijkheden elke missie weer leken te verleggen. De ruimterace tegen de Sovjets was vooral politiek van groot symbolisch belang. Het idee dat er een Russische satelliet boven de hoofden van het Amerikaanse volk zweefde en de russen NASA elke keer te snel af waren zat vele Amerikanen niet lekker. Daarom sprak Kennedy begin jaren 60 niet de wens maar de belofte uit dat de Amerikanen naar de maan zouden gaan.
“You’re gonna sit the boys down, and prepare them for the fact that you might never come home!”
Neil Armstrong (Ryan Gosling) is een door het leven getekend man. Hij en zijn vrouw Janet (Claire Foy) moeten elk op eigen wijze het verlies van hun twee jarige dochter Karen te verwerken. Janet probeert het gezin bijeen te houden en Neil stort zich op zijn werk. Hij wordt onderdeel van Project Gemini dat zich bezig gaat houden met een bemande ruimtevlucht naar de maan. Het gezin verhuisd naar Houston en komt terecht in een wijk waar vele andere astronautenfamilies wonen. Armstrong is een stille en introverte man naar wiens emoties het vaak gissen blijft. Dit maakt hem voor zijn naaste collega’s soms moeilijk te peilen. Het werk is niet zonder risico’s, enkele van zijn collega’s en vrienden komen om tijdens trainingsvluchten en rakettesten. Als Neil dan ook gekozen wordt als commandant van de eerste maanvlucht beseft Janet dat er een gerede kans is dat Neil niet veilig zal terugkeren bij zijn gezin.
Regisseur Damien Chazelle kan sinds Whiplash en La La Land wel een potje bij me breken. Beide films gaan over gedreven creatieve mensen met een droom. Omdat beide films vooral een muzikale achtergrond hebben lijkt de stap naar een biopic over ruimtereizen misschien een vreemde. Maar ook hier gaat het om een gedreven einzelganger die zich niet door zijn omgeving probeert te laten afleiden in het realiseren van zijn ambities. Waar Astronauten in de meeste ruimtefilms vaak capabele hotshots zijn is Neil vooral een stoïcijnse man achter wiens stille façade wellicht een oceaan van emoties zitten. Wellicht, want Ryan Gosling zet de man ingetogen en bescheiden neer. Criticasters noemen dit inmiddels ook wel een Gosling trucje, weinig woorden, veel blikken voor een suggestie van diepgang zijn inmiddels zijn trademark geworden. Desondanks is deze rol wat mij betreft weer een puike prestatie van Gosling.
Het hart en ziel van de familie Armstrong is echter Janet, en Claire Foy speelt haar met een prachtige intensiteit. Ze brengt veel offers om de ambities van haar man te ondersteunen. Het verlies van haar dochter moet ze alleen verwerken omdat Neil vlucht in zijn werk. Ze ziet om zich heen de pijn van de vrouwen en families die hun geliefden verliezen in de krankzinnige race naar de maan. Het is een rol die in handen van een mindere actrice zou zijn verworden tot een stereotype. Zoiets als Adrian in Rocky: de vrouw die de held aan het twijfelen brengt over zijn ambities maar op het juiste moment haar zegen geeft. Gelukkig maakt Claire Foy van Janet een vrouw met meer diepgang dan dat. Ze is bereid ver voor haar man en zijn dromen te gaan. Maar zodra de gevaren haar gezin raken neemt ze een heel duidelijke positie in. Ze eist dan Neil hun kinderen zelf vertelt over de gevaren. Claire Foy is in deze film op dreef en verdient een Oscarnominatie.
De beste films in het ruimtevaart-biopic-genre zijn toch Apollo 13 en The Right Stuff. Een belangrijk onderdeel voor dit soort films is het spannend maken van het verhaal als de afloop eigenlijk al bekend is. Daarin slaagt Chazelle met vlag en wimpel. De kwetsbaarheid van de mannen tijdens deze missies wordt op angstaanjagende wijze in beeld gebracht. Het is knap hoe hij de kijker kan laten ervaren hoe technologische vernuftig men in de tijd was, en tegelijkertijd zien we de krankzinnigheid van een mens in een dichtgeschroefd metalen blik op een flinke raket onder ogen. Je krijgt als kijker een claustrofobisch gevoel mee als we met Neil de ruimte ingaan: terwijl alles trilt, knalt en lijkt te scheuren zoomt de camera soms tergend in op de simpele schroefjes die alles bij elkaar houden.
Conclusie
Als ik één kritiekpuntje heb over deze film, dan gaat dat over het verloop van tijd. De film beslaat zeven jaar, maar dat gevoel heb je nooit. Als men de jaartallen niet af en toe had weergegeven dan had ik gedacht dat alles in een paar maanden plaats had gevonden. Het gaat met name in het begin allemaal nog al van de hak op de tak. Maar uiteindelijk komt de film in de juiste flow terecht. De maanlanding zelf is een spectaculair hoogtepunt waarvoor een bezoekje naar een Imax-zaal eindelijk eens gerechtvaardigd is. Door het ingetogen karakter van de hoofdrolspeler zal deze film wellicht voor sommige kijkers een tikje aan de trage kant zijn, maar ik heb genoten. Nu is het wachten op de nominatie voor Claire Foy.
Be the first to comment