“A kook is a poser who turns up in the beach car park wearing a top of the range wetsuit and carrying a spanking new surfboard, checks the surf for an hour before actually going in, when it is so obviously pumping, then when he enters the water proceeds to splash around like a drowning rabbit.” (Urban Dictionary)
“Look at it! It’s a once in a lifetime opportunity, man! Let me go out there and let me get one wave, just one wave before you take me in.”
Surfen won wereldwijd steeds meer populariteit in de jaren ‘60 en ‘70, onder andere door films als The Endless Summer (1965). Ook de commercialisering van het skateboarden en opmars van extreme sporten onder de vleugel (pun intended) van Red Bull, hebben eraan bijgedragen dat tegenwoordig waarschijnlijk de helft van de Nederlanders onder de 40 jaar wel eens op een surfplank heeft gestaan. Voor de meeste mensen blijft het bij die ene keer: tijdens je eerste sessie een slagschip van 3 meter op je bakkes krijgen is voor velen genoeg reden om de handdoek in de ring te gooien. Sommigen verkiezen om de paar jaar het ruime sop en blijven lekker rondspartelen in de branding. Slechts enkele doorzetters maken het een missie om zichzelf te blijven verbeteren in het water, ongeacht bijna-doodervaringen, pijn in elke vezel van het lijf en eindeloos vaak falen. De paar golven die je een thrill ride van 5 seconden bezorgen, maken alles de moeite waard.
Waarschijnlijk zal het merendeel uit de laatste categorie vinden dat de kooks uit de eerste twee categorieën weinig te zoeken hebben in het water. Ze kennen de regels niet, surfen met oogkleppen op en vormen een gevaar voor zichzelf en anderen. Precies zo begint voor rookie FBI agent Johnny Utah (Keanu Reeves) het surfavontuur in Point Break. Zijn oudere partner Angelo Pappas (Gary Busey) denkt dat een notoire bende, met de naam de Ex-Presidents, waarschijnlijk een groep surfers is. Strak in zijn kantoorpak koopt Utah een gloednieuwe surfplank, overtuigd dat als hij daar wat mee rondloopt en de juiste vragen stelt, hij vanzelf in de gemeenschap zal worden opgenomen. Na korte aanmoediging door Pappas (“You’re the quarterback jock. lt’s all balance, right? And co-ordination. How hard can it be?”) besluit hij zich toch over te geven aan de golven. Helaas moet het spartelende Keanu-konijn in het volgende shot uit het water worden gered door dudette Tyler (Lori Petty).
Point Break heeft over de jaren een cultstatus vergaard, zeker onder kijkers met een voorliefde voor extreme sporten in het algemeen of surfen in het bijzonder. Ik moet bekennen dat het de prachtige referentie in Hot Fuzz was die mij er pas laat toe zette om het origineel te bewonderen. Ik dacht altijd dat het een middelmatige ‘90’s actiefilm was; een blanco taart van Reeves-gezichtsuitdrukkingen overgoten met een kunstmatig laagje surfglazuur. Vóór het schrijven van deze review was het alweer even geleden dat ik de film voor het laatst zag en eerlijk gezegd groeit mijn waardering voor Point Break met elke kijksessie. Wellicht dat de recente teleurstelling in de remake uit 2015 hieraan bijdraagt; het groeiende aantal uren wat ikzelf tegenwoordig in het water doorbreng, zorgt er in ieder geval voor dat ik het sentiment van de film nu beter begrijp.
Laat ik beginnen te zeggen dat ik de plot van Point Break behoorlijk solide in elkaar vindt steken. Reeves is uitstekend op zijn plek als hotshot quarterback punk Johnny Utah met zijn gladgestreken gezicht en Gary Busey is sinds Under Siege één van mijn favoriete bijrolacteurs. Hun samenwerking als groentje en oudgediende bij de FBI kent een stroeve start, maar uiteindelijk blijken de kennis en kunde van Angelo Pappas en de ambitie en energie van Johnny Utah elkaar goed aan te vullen. De relatie nieuwkomer-veteraan wordt mooi doorgetrokken naar het dubbelleven van Utah als undercover in de surfgemeenschap: al snel wordt hij als stuntelende kook onder de hoede van lokale legende Bodhi (Patrick Swayze) genomen. Utah verandert van gladde yup in een ware surfer dude en staat na enkele scènes glunderend voor het bureau van zijn baas (John C. McGinley, nog zo’n favoriet), surfboard onder de arm: “I caught my first tube today, sir.” Het plezier in de constante bitch fights op de werkvloer straalt af van de chemie tussen de spelers.
Verder is het personage van Swayze geen eendimensionale schurk: zoals zo vaak bij undercover scenario’s wordt ook hier sympathie gewekt voor de bendeleider, wat het lastig maakt voor de held om professionele afstand te bewaren. De surfende bankrover is een ware goeroe binnen zijn gemeenschap met ongekende passie voor surfen en een goed stel hersens, zeker in vergelijking met enkele van zijn vrienden. Hij heeft er daarom alles voor over om zijn levensstijl te kunnen waarborgen, inclusief het beroven van eerlijke mensen. Pappas simplificeert de misdaden van de Ex-Presidents aanvankelijk als de financiering van een leven lang lol, maar Bodhi herinnert ons: “This was never about the money, this was about us against the system. That system that kills the human spirit.” Bodhi staat voor de drang naar vrijheid; een oerdrift om één te zijn met de natuur in plaats van te schikken in het keurslijf van de moderne maatschappij. Dat staat uiteraard lijnrecht tegenover de taakomschrijving van Utah. Alsof dat nog niet genoeg dilemma is voor een mensenleven, raakt hij ook nog eens verstrikt in een romance met de prachtige surf babe die hem na zijn eerste poging tot surfen uit het water redde. Lori Petty’s personage Tyler is one of the guys (*loading*… girl crush complete) en laat zien dat in het water iedereen gelijk is: rijk of arm, man of vrouw… Het enige wat er dan nog toe doet, is hoe je jezelf staande houdt ten aanzien van de elementen.
Conclusie
Natuurlijk zit Point Break hiernaast ook vol surf clichés – wie tegenwoordig in het water iemand nog serieus aanspreekt met “brah” zal waarschijnlijk “kook” naar zijn hoofd geslingerd krijgen en hartelijk uitgelachen worden. Ook kan ik je zeggen dat het surfen van de eerdergenoemde tube doorgaans meer bloed, zweet en tranen vergt dan een handvol lessen van je vriendinnetje. Wil je meer inzicht krijgen in wat surfen echt is, dan raad ik je toch aan om Endless Summer op repeat te zetten of de meer recente docu Unstoppable te bestuderen. Desalniettemin bevat Point Break shots van prachtige golven waar ik in Nederland alleen maar van kan dromen. Het gevoel van ultieme vrijheid wat met surfen gepaard gaat, komt helder en herkenbaar naar voren. Tot slot wordt het geheel stevig bij elkaar gehouden door pittige actiescènes en scherpe dialogen. Een classic die ik zeker nog vaker ga aanslingeren. Righteooous!
Be the first to comment