
Rond deze tijd zijn het altijd de usual suspects die we weer te zien krijgen op TV. Schindler’s List, Saving Private Ryan, Zwart Boek… Ondertussen halen anderen Soldaat van Oranje, A Bridge to Far of The Longest Day nog maar eens van stal. In Nederland hebben we een fascinatie voor films over dit tijdperk. Op dit lijstje een aantal oorlogsfilms die niet onbekend zijn, maar ook weer niet zo grijs gedraaid als bovenstaande voorbeelden. Een potpourri van genres en emoties.
Kelly’s Heroes (1970)
Na de landing van Normandië wordt de Duitse kolonel Dankhopf (David Hurst) gevangengenomen door de Amerikanen, maar voordat hij kan worden ondervraagd raakt een artilleriebombardement het kamp. Luitenant Kelly (Clint Eastwood) slaagt er echter in de kolonel dronken te voeren en komt zo achter een Nazi plan om een flinke goudschat te transporteren. Kelly is vastbesloten om het goud te bemachtigen door met een paar getrouwen zich diep achter de vijandelijke linies te wagen. Onvergetelijke rollen voor Telly Savalas en Donald Sutherland als hippie tankcommandant.
The Eagle has Landed (1976)
Je kon in die tijd bijna geen oorlogsfilm maken, of Michael Caine dook weer op. In deze film speelt hij parachutist Oberst Kurt Steiner. Nadat hij en zijn mannen gevangen zijn genomen (omdat ze een joodse vrouw wilden beschermen tegen SS-ers) krijgen ze een kleine kans op eerherstel. Ze worden naar een klein Engels dorp gestuurd met als opdracht Winston Churchill te ontvoeren. Deze film maakte destijds indruk op me omdat de Duitsers geen zwart-wit schurken waren. Steiner en zijn soldaten strijden voor de verkeerde zaak, maar blijken wel mannen van eer. Dat kan niet gezegd worden van het thuisfront dat ze met deze klus opzadelt.
Escape to Victory (1981)
Deze film beleef je alsof je een jongesboek leest. Tijdens het kijken bleef ik de muziek maar meehummen, en genoot ik van diverse voetbalsterren uit de late jaren ’70, een paar acteerlegendes en een spannende wedstrijd op het veld. Het keepen van Stallone is heerlijk camp en potsierlijk tegelijk, maar dat is ook de charme van deze film. Serieus, waar zie je anders legendes als Max von Sydow en Pelé het scherm delen? Michael Caine acteert bloedserieus en geeft zowaar een geloofwaardige dimensie aan deze aanrader.
The Keep (1983)
Dat horror en de gruwelijkheden van oorlog goed samengaan laat Michael Mann zien. Nazi soldaten worden gestuurd om een oud en mysterieus fort in een Roemeense pas te bewaken. Een van hen laat per ongeluk een onbekende kracht los die vastzat binnen de muren. Een mysterieuze vreemdeling voelt dit vanuit zijn huis in Griekenland en reist naar het fort om deze kracht te verslaan. Terwijl soldaten worden gedood worden een joodse man en zijn dochter (die allebei op de hoogte zijn van het geheimzinnige fort) binnengebracht om uit te zoeken wat er aan de hand is. Ik zag deze film ooit op TV toen ik van mijn moeder al lang had moeten slapen. Dat slapen lukte daarna even niet meer.
Come and See (1985)
Een Wit-Russische jongen wordt meegesleurd in de gruweldaden van oorlog, vechtend met een hopeloos slecht uitgeruste Sovjet verzetsbeweging tegen de meedogenloze Duitse troepen. Deze film laat op pijnlijke wijze zien wat er met onschuldige kinderen kan gebeuren als ze langdurig aan dergelijke gruwelijkheden worden blootgesteld. Ooit schreef iemand dat Oorlog er in films altijd opwindend en opzwepend uitzag. Die man heeft deze film duidelijk nooit gezien.
Empire of the Sun (1987)
Deze Spielberg film was tevens de doorbraak voor een piepjonge Christian Bale. Gebaseerd op de autobiografische roman van JG Ballard, vertelt Empire of the Sun het verhaal van James Graham, wiens bevoorrechte leven op zijn kop wordt gezet door de Japanse invasie van Shanghai in 1941. Gescheiden van zijn ouders wordt hij uiteindelijk gevangengenomen en opgesloten. Zijn gevangenenkamp ligt naast een veroverd Chinees vliegveld. Te midden van de ziekte en voedseltekorten in het kamp probeert Jim zijn vroegere leven te reconstrueren, terwijl hij tegelijkertijd inspiratie is voor de mensen om hem heen.
Grave of the Fireflies (1988)
Een tekenfilm in deze lijst lijkt vreemd, maar deze film mag zeker gezien worden. We volgen Seita en Setsuko, een broer en zijn jongere zusje. Wanneer een Amerikaanse brandbom de twee kinderen van hun ouders scheidt moeten broer en zus volledig op elkaar vertrouwen terwijl ze vechten om te overleven. Het kinderlijke optimisme in combinatie met de grauwe realiteit maakte het kijken naar deze film een hartverscheurende ervaring.
Stalingrad (1993)
In het westen kreeg de film Enemy at the Gates (2001) de nodige aandacht, maar als je een film over deze slag wil zien ben je hier beter af. Een Duits peloton rust en herstelt in Italië na flinke gevechten in Noord-Afrika. Hun luitenant raakte tijdens de gevechten zwaargewond. De groene pelotonscommandant luitenant Hans van Witzland heeft zojuist het bevel overgenomen. Het peloton wordt binnenkort toegevoegd aan een elite-eenheid om aan het oostfront te gaan vechten. Een rauw en onprettig beeld vanuit Duits perspectief van één van de bloederigste slagen uit de oorlog.
Letters from Iwo Jima (2006)
Het eiland Iwo Jima ligt strategisch gelegen tussen de Amerikaanse strijdkrachten en Japan. Daarom probeert het keizerlijke Japanse leger wanhopig te voorkomen dat het in Amerikaanse handen valt en een ideaal startpunt vormt voor een invasie van Japan. Generaal Tadamichi Kuribayashi (Ken Watanabe) krijgt het bevel over de troepen op het eiland en bereidt zich voor op de aanstaande aanval. Anders dan in andere films zijn de Japanners hier geen stereotype tegenstanders, maar mensen van vlees en bloed. De film kreeg in Japan veel waardering om dat Eastwood voor Japanse acteurs koos en duidelijk onderzoek naar de Japanse cultuur had gedaan.Hij maakte over dezelfde slag ook een film vanuit Amerikaans perspectief: Flags of Our Fathers.
Son of Saul (2015)
Films over concentratiekampen zijn geen lichte kost, maar Son of Saul kijken bleek destijds een ware beproeving. Een film waar de kijker een enorme stomp in de maag mag verwachten. De film draait om twee dagen in het leven van Saul Auslander, een Hongaarse gevangene die als lid van een Sonderkommando werkt in een van de Auschwitz Crematoria. Hij onderneemt een poging om het lijk van een jongen waarin hij zijn zoon meent te herkennen waardig te begraven. Een bijna onmogelijke missie, want hij moet niet alleen het lichaam bergen maar ook een rabbijn vinden om de laatste riten uit te voeren. En dit alles terwijl het Sonderkommando elk moment kan worden geliquideerd. Terwijl zijn omstanders wanhopig zoeken naar een uitweg om te overleven zet Saul zich in voor de zoon die hij nooit heeft opgevangen toen hij nog leefde.
Be the first to comment