Hoe kleurrijk en uitnodigend Promising Young Woman er ook uitziet, er zit een machtig scherpe rand aan Emerald Fennell’s Oscarwinnende debuut. Langzaam sluipt iets zeer venijnigs de film binnen, en dat is niet alleen Carey Mulligan op haar fuck me-pumps.
“Can you guess what every woman’s worst nightmare is?”
Eerder deze week ging de Oscar voor beste scenario naar Promising Young Woman, dat ook nominaties ontving voor beste film, beste regie (Emerald Fennell, die naast het scenario o.a. ook Killing Eve schreef), beste montage en beste actrice (Carey Mulligan). In Nederland hebben we lang moeten wachten op de film die in 2020 al op Sundance te zien was, en in december nét na de lockdown in de bioscoop zou verschijnen. Nu moeten we het doen met een VOD-release. Zonde, want Promising Young Woman spat van het scherm en de goed getimede soundtrackkeuzes zullen in surround sound nog beter tot hun recht komen. Niet alleen het verhaal, de hoofdrolspeelster en de wrange nasmaak houden je bij de les, ook de muziek drukt je in je stoel.
We ontmoeten Cassie (Carey Mulligan) als ze stomdronken in een bar hangt. In haar eentje. Ze wordt hoofdschuddend bekeken door drie mannen: ‘Zie dat nou. Gasten zullen daar misbruik van maken. Vooral de gasten in deze club.’ En ja hoor, daar gaan we al. Een van hen zal haar wel even veilig thuisbrengen. Oh, ze voelt zich niet goed? Kom maar op m’n bed liggen. Het maakt de nice guy niet uit dat deze vrouw te lam is om überhaupt te reageren. We zien Cassie liggen van bovenaf, aan hem overgeleverd, terwijl hij haar uit begint te kleden. Maar dan kijkt ze ons recht aan, straalnuchter en met een klein lachje, en maakt ze ons deelgenoot van haar routine. Ja kerel, die zag je niet aankomen!
Elke week gaat Cassie flink uitgedost op pad om de douchebags van de stad een lesje te leren. Man na man waarschuwt ze om vrouwen beter te behandelen. Haar omschakelingen zijn keer op keer sterk en verrassend intimiderend, en Mulligan draagt de film moeiteloos. Langzaam en mooi gedoseerd komen we erachter waarom Cassie jaren geleden stopte met haar opleiding tot arts. Jammer, horen we meer dan eens, want ze was zo’n veelbelovende jonge studente. Maar sommige dingen kun je simpelweg niet vergeten – of vergeven. Totdat Cassie Ryan (Bo Burnham) ontmoet. Via hem komt ze mensen van vroeger op het spoor en ze begint haar shitlist af te vinken. Ze neemt wraak voor de verkrachting van haar beste vriendin, die dat zelf niet meer kan, om hopelijk ooit het enorme verdriet en schuldgevoel te verwerken. Maar het klikt met Ryan. Het klikt écht. Laat Cassie eindelijk haar schild zakken, en zit er misschien zelfs een happy end in? Je betrapt jezelf erop dat je uitgaat van het ergste.
Promising Young Woman komt voort uit en draagt bij aan het nog steeds actuele (en frustrerend langzaam voortschrijdende) gesprek over grensoverschrijdend seksueel gedrag. Dubbele moralen, tegenwerpingen als: ‘maar we waren zo jong’ of ‘het was maar een grapje’, schuld afschuiven, weglachen en onvervalste victim blaming – het komt allemaal voorbij, en is ellendig herkenbaar. Het leven en de carrière van een jonge, veelbelovende student kun je niet zomaar kapotmaken om een beschuldiging van het soort dat we meerdere keren per week krijgen, stelt Cassies vroegere decaan doodleuk. Je moet zo’n jongen het voordeel van de twijfel geven. Je begint die woede en wraakzucht van Cassie steeds beter te begrijpen. Zij is niet de slechterik, maar de wrekende engel die daadwerkelijk een keus biedt – aan mensen die trouwens eigenlijk ook geen echte bad guys zijn. Het is het Grote Grijze Gebied, waarin je schrikt van je eigen automatismen en aannames. Emerald Fennell verpakt onze verwachtingen op het gebied van romcoms en genderrollen niet alleen in dialogen maar ook in de kostuums, in visuele en muzikale speldenprikjes – soms ligt het er net wat dik bovenop, maar veel vaker is het slim en raak.
Conclusie:
Fennells debuut is een verraderlijke film. Kleurrijk, mooi geschoten, met lievige outfits, een sterke soundtrack en bijna stiekem ook (zwarte) humor, maar Promising Young Woman is tegelijkertijd scherp, hard en cynisch, met een paar haperingen alsof de film zich weer even moet vinden. Aan het einde, zonder teveel te willen zeggen, was ik zó verontwaardigd dat ik er bijna naar van werd. Je kunt het verloop van het verhaal uittekenen, omdat je weet dat de wereld zo werkt, waar mensen mee wegkomen. Je haat het, en je haat het dat deze film het je zo duidelijk laat voelen. Hoewel Promising Young Woman lijkt te zeggen dat er geen nice guys bestaan en de maatschappij ons allemaal (heeft) verziekt, is het ook duidelijk dat je fouten mag maken, zolang je er spijt van hebt, het erkent. Zolang je er van leert, zolang je je gedrag verandert. Cassie houdt de deur open voor verlossing, maar niemand stapt erdoor. Een hard gelag. En: wraak zoet? Wat een onzin. Het lucht nooit echt op en zal zelden iets veranderen, als je plannen al slagen. Catharsis blijft uit en de nasmaak is wrang. Hoe gestileerd Promising Young Woman er ook uitziet; Fennell weet heel goed wat ze doet: welkom in de echte wereld, dit onderwerp heeft geen andere nasmaak.
Dit artikel verscheen eerder op Schokkend Nieuws.
Be the first to comment