Kenau

Geschiedenisfilms en Hollywood staan er om bekend dat ze het niet heel nauw nemen met de feiten. Feiten zijn meer een ondergrondje waarover schrijvers en regisseurs een potpourri van romances, heroïek, tragiek en een paar visuele hoogstandjes draperen. Wij Nederlanders halen daar nog wel eens onze neus voor op. Wie had dan ook kunnen denken dat de Nederlandse film op het gebied van geschiedvervalsing (of interpretatie zo u wilt) Hollywood plankgas voorbij probeert te streven.

Kenau en het beleg van Haarlem
Kenau Simonsdochter Hasselaer (Monic Hendrickx) is een kloeke scheepsbouwster uit Haarlem die er voor zorgt dat ze haar schaapjes op het droge heeft. De opstand tegen de Katholieke Kerk en Spanje komt haar dan ook niet goed uit, ze blijft liever buiten schot tot de oorlogsdreiging aan haar voorbij gaat. Haar eigen dochter is echter betrokken bij een Beeldenstorm en eindigt als straf op de brandstapel. Als het Spaanse leger voor de poorten van Haarlem staat neemt Kenau het besluit actief betrokken te zijn bij de verdediging van de stad.

Kenau en haar A-team
Schrijfsters Karen van Hols Pellekaan en Marnie Blok hadden twee doelen voor ogen: het schrijven van een historisch Epos en een licht feministische boodschap. Want het zijn vooral de dames die in deze film een leidende rol hebben in het verzet tegen de Spanjaarden. De verdediging van de stad ligt aanvankelijk in handen van Wigbolt Ripperda (Barry Atsma) die het heetst van de strijd geen plek acht voor een dame. Maar gedurende de film raakt hij onder de indruk van Kenau’s strijdbaarheid. Het groeiende respect en de suggestie van “iets” meer had een mooi draagvlak kunnen zijn voor het verhaal. Helaas houden de makers het simpel. Meestal komt Wigbolt in paniek aanrijden op zijn paard omdat er weer iets mis dreigt te gaan, en lost Kenau met haar The A-Team van guerrilladames het op.

Moeder-dochter
Een ander verhaallijntje is dat tussen Kenau en haar dochter Kathelijne. Na de terechtstelling van haar zusje worstelt Kathelijne met schuldgevoelens. Had ze iets kunnen doen? De in haar ogen barse houding van haar moeder die vooral met de verdediging van de stad bezig is maakt het er niet beter op. Wederom laten de schrijvers veel kansen voor diepgang liggen. In plaats daarvan kiezen ze voor conflictmomenten en misverstanden omdat Kathelijne zich vaak vooral als een irrationele puber gedraagt of omdat men geen tijd krijgt om uit te praten en elkaar daarom verkeerd interpreteert. Een beetje makkelijk. Er zijn vast veel moeders die dit lezen en denken, zo gaat dat soms tussen moeder en dochter… Maar als belangrijk gemaakt element van een Historisch epos gaat het al snel irriteren.

Goed en kwaad
Goed en kwaad is vrij duidelijk in deze film. De Spaanse leider heeft een litteken over zijn gezicht, grijnst boosaardig, neukt een flink aantal hoeren en laat en passant ook nog even een kind doodmaken. Een lafhartige stadsbestuurder wil niet alleen zijn eigen huid redden door de stad te verraden, maar biedt ook zijn vrouw als seksspeeltje aan. De beeldenstormers zijn vooral een paar naïeve idealisten die tot hun eigen verbazing op de brandstapel belanden door toedoen van de boosaardige Katholieke Kerk. Het daadwerkelijke verloop van de geschiedenis is niet heel relevant. Wel moet duidelijk zijn dat de Spanjolen slecht zijn en de Nederlandse opstandelingen dapper en inventief.

Kneuterig
Wat de film echter vooral tegenwerkt is het gebrek aan budget en de tenenkrommende dialogen en monologen. Beide zorgen voor een enorme hoeveelheid kneuterigheid. Het ene moment praat Kenau op de voor Nederlandse films kenmerkende overdreven epische manier (al rukken ze ons hart uit ons lijf, onze ziel… krijgen ze nooit… kapot), het andere moment praat ze met haar dochter alsof ze haar in 2014 wil verbieden om op de Vespa naar de Disco te gaan. Monic Hendrickx doet haar best, maar ook zij kan aan de onevenwichtigheid in taalgebruik en de soms lachwekkend bombastische teksten geen eer behalen. Het gebrek aan budget zien we vooral terug in het gebruik van weinig sets, saai kleurenpalet en het feit dat bij achtervolgingsscènes niet te hard mag worden gelopen. Voor je het weet heb je meer set nodig. Dat kost geld. Dus veel twijfelen, terug rennen en je nog maar eens achter een ton verbergen.

Geschiedenis of fictie?
Als kind vond ik het vroeger prachtig om na een historische film op te zoeken wat nou echt waar was, en wat helaas verzonnen. Vaak kom je er dan bedrogen uit. Maar bij deze film al helemaal. Dat de daden van Kenau die we in deze film zien waarschijnlijk voornamelijk op legendes berusten is één ding. Maar de simpele weergave van Spanjaarden zijn slecht, opstandelingen naïef maar goed is wel wat treurig. En ook de Historische gebeurtenissen en helemaal de weergave van hoe het beleg uiteindelijk afliep zijn behoorlijk aangepast om het dunne verhaaltje te ondersteunen. Een blik op Twitter bewijst dat veel mensen het allemaal echter dodelijk serieus nemen. Please mensen, kijk af en toe even een boek in (of desnoods Wikipedia) voor een film als waargebeurd gaat beschouwen.

Conclusie
Kenau heeft met Monic Hendrickx en Barry Atsma twee acteurs die er echt wel wat van proberen te maken. Helaas ontbreekt het aan een goed script en inventieve regie om hun werk goed tot recht te laten komen. Alle karakters zijn totaal ontdaan van diepgang en blijven van bordkarton. Jammer,want je ziet continue momenten waarop dat potentieel zeker aanwezig was. De schrijvers hebben zich nergens kunnen inhouden en ontdoen het toch al magere verhaaltje van elke vorm van subtiliteit. Hierdoor lijkt Kenau meer op een avonturenfilm alla Floris, dan het tragisch historisch epos dat men eigenlijk voor ogen had.